Sommigen krijgen geen hap door hun keel als ze stress hebben, sommigen kunnen een paard op, nog anderen eten niet meer of minder en komen toch bij. Waar ligt dat toch aan?

Bij elke vorm van stress, ongeacht de oorzaak of trigger, komen stresshormonen vrij. Die stresshormonen heten adrenaline en cortisol.

Cortisol geeft het signaal aan het lichaam dat het zich moet klaarmaken om te vechten of te vluchten. Wanneer je lever dit signaal ontvangt stuurt het suiker naar de spieren, zodat die in actie kunnen komen. Ons stresssysteem werkt nog steeds zoals in de oertijd. Toen was het al zo, nu is het nog steeds zo. 

Alleen waren er toen echt sabeltandtijgers en mammoeten waartegen men ten strijde moest trekken of voor moest wegvluchten. Vandaag zijn de stressfactoren voor het overgrote deel (gelukkig) niet meer levensbedreigend. Soms spelen ze zich zelfs voornamelijk af in ons hoofd.

In ieder geval vraagt de stressfactor niet meer om letterlijk fysiek vechten of vluchten. We voeren het gevecht in ons hoofd of vluchten weg in afleiding. Daardoor wordt de suiker, die naar de spieren is gebracht om actie te genereren, niet meer verbruikt. De niet-verbruikte suiker wordt vervolgens omgezet in vet. En zo geschiedde…

Tegelijkertijd is er door het lichaam wel een signaal gestuurd naar de hersenen dat er een extra voorraad suiker nodig is, aangezien de suiker zou worden verbruikt tijdens het gevecht of de vlucht. Het gevolg is dat je grijpt naar zoet en vettig eten. 

Dat zoet en vettig eten triggert even het beloningssysteem in je hersenen, waardoor dopamine vrijkomt. Dopamine is een neurotransmitter, oftewel een stofje in je hersenen, dat je een goed gevoel geeft. Daardoor voel je je even beter wanneer je iets zoet of vettigs in je mond stopt. De dopamine gaat echter snel weer omlaag, waardoor je brein opnieuw vraagt om zoet en vet om hetzelfde fijne gevoel te ervaren. Zo ontstaat een vicieuze cirkel. 

Waarom de ene grijpt naar eten en meer aankomt, terwijl de ander net vermagert van stress is genetisch bepaald. Daar kan je weinig of niets aan veranderen. 

Voor beide groepen is (langdurige) stress echter nadelig omdat het je lichaam en brein op verschillende manieren belast. 

Grijpen naar eten wanneer je stress ervaart heeft dus weinig met wilskracht te maken, maar alles met fysiologie en de werking van het stresssysteem.

Als je constructief met stress leert omgaan en je veerkracht vergroot, zal je jezelf verhinderen om in de vicieuze cirkel te belanden. Je zal de signalen van stress sneller bij jezelf herkennen en tools hebben om met die stress om te gaan.

Stress zelf helemaal uitschakelen kan niet. Stress zal er altijd zijn. Het is een kwestie van ermee te leren omgaan.